أضرحة ملوك الأخمينيين: قبور غامضة محفورة في قلب الصخور

أضرحة ملوك الأخمينيين: قبور غامضة محفورة في قلب الصخور

أضرحة ملوك الأخمينيين: قبور غامضة محفورة في قلب الصخور

داخل جبل يسمى حسين كوه، في منطقة أثرية تعرف بـنقش رستم، تم نحت أربعة أضرحة حجرية تعود لخشايارشا (حكم من 485 إلى 465 ق.م)، وداريوس الأول (حكم من 522 إلى 486 ق.م)، وأردشير الأول (حكم من 465 إلى 424 ق.م)، وداريوس الثاني (حكم من 423 إلى 404 ق.م). هذه الأضرحة الأربعة متشابهة تقريبًا، إلا أن ضريح داريوس الأول يتميز بأهمية أكبر لاحتوائه على العديد من النقوش المسمارية.

أصول بناء الأضرحة الحجرية

يبدو أن تقليد دفن الموتى في أضرحة حجرية انتقل إلى الأخمينيين من الميديين، إذ تثبت الأضرحة العائدة للعصر الميدي (678-549 ق.م) الواقعة في غرب إيران ذلك. ومع ذلك، فإن تصميم الأضرحة الأخمينية في نقش رستم، من حيث الواجهة الخارجية والخصائص الداخلية، كان جديدًا تمامًا. وقد قلدت السلالات التي جاءت بعد الأخمينيين هذه الطريقة في بناء الأضرحة الحجرية.

خصائص أضرحة الأخمينيين

تظهر الواجهة الخارجية للأضرحة الأربعة على شكل صليب محفور في قلب صخرة بارتفاع حوالي 60 مترًا. الصليب، أو چليپا، هو رمز صليبي الشكل يظهر في العديد من الأعمال الإيرانية. يبلغ ارتفاع الصليب في الأضرحة 22 مترًا، ولكل منها أذرع بطول حوالي 11 مترًا. تذكر هذه الأضرحة بمدخل قصور الأخمينيين، حيث نحتت فوقها صور لأفراد من أمم مختلفة يحملون العرش الملكي على أكتافهم.

ضريح داريوس الأول

تم دفن داريوس الأول في هذا الضريح بعد وفاته عام 486 ق.م. ويبدو أنه بدأ في بناء ضريحه بالتزامن مع تشييد قصر أبادانا في شوشا وقصر تخت جمشيد، حيث كان الضريح جاهزًا قبل وفاته بعدة سنوات. يحتوي الضريح من الداخل على تسعة قبور، مما يشير إلى أنه بالإضافة إليه، تم توفير قبور لأفراد مقربين منه. كما تحتوي النقوش في ضريحه على قيمة تاريخية كبيرة، حيث تقدم معلومات مهمة عن شخصيته وفترة حكمه.

ضريح خشايارشا

اغتيل خشايارشا عام 465 ق.م إثر مؤامرة دبرها رئيس حرسه الملكي. كان يبلغ من العمر 35 عامًا عندما اعتلى العرش، وبعد 20 عامًا، دفن في هذا الضريح الواقع على بعد 100 متر شرق ضريح داريوس الأول. يحتوي مدخل الضريح على ممر بطول 3 أمتار وعرض 6.6 أمتار، ويضم غرفة واحدة فقط مواجهة للمدخل. في هذه الغرفة، نحتت ثلاثة قبور، ولا توجد معلومات دقيقة حول من دفن فيها بجانب خشايارشا. ويؤكد التشابه في التصميم مع ضريح داريوس الأول على أن الضريح يعود لخشايارشا.

ضريح أردشير الأول

توفي أردشير الأول وفاة طبيعية عام 424 ق.م. ويقع ضريحه على بعد 37 مترًا إلى يسار ضريح داريوس الكبير. صمم هذا الضريح على غرار ضريح داريوس، حيث يضم ثلاث حجرات لدفن الموتى، إلا أنه يفتقر إلى الدقة والتفاصيل المعمارية الموجودة في ضريح داريوس. المدخل مستطيل الشكل وأقل ارتفاعًا، كما أن الغرف الداخلية غير منتظمة الشكل، وكل منها يحتوي على قبر واحد فقط. ويعزى هذا الضريح لأردشير الأول بسبب الإهمال الظاهر في التفاصيل، مما يشير إلى أنه بني في فترة لاحقة لخشايارشا.

ضريح داريوس الثاني

توفي داريوس الثاني عام 404 ق.م بعد حكم دام 20 عامًا. يقع ضريحه على بعد 33 مترًا جنوب غرب ضريح أردشير الأول، ويواجه بناء يعرف باسم كعبة زرادشت. لا يحتوي ضريحه أيضًا على نفس الدقة والروعة الموجودة في ضريح داريوس الأول، إذ يبدو مدخله مثلث الشكل، ولكن حجراته الثلاث الداخلية نحتت بدقة أكبر. تحتوي كل حجرة مستطيلة على قبر واحد فقط.

التسجيل الوطني لأضرحة ملوك الأخمينيين

تم تسجيل مجموعة الأضرحة الحجرية لملوك الأخمينيين عام 1931 ميلادي (1310 شمسي) برقم 21 في قائمة الآثار الوطنية الإيرانية.

ریشه ایجاد مقبره‌های سنگی

به نظر می‌رسد در حکومت هخامنشی سنت دفن مردگان در مقبره‌های سنگی، از مادها فرا گرفته شد. مقبره‌های مربوط به دوره مادها (678 تا 549 پیش از میلاد) که در غرب ایران وجود دارد، چنین ادعایی را ثابت می‌کند. با این حال شکل اجرای مقبره‌های هخامنشی در نقش رستم، نمای بیرونی و ویژگی‌های داخلی آرامگاه، کاملا جدید است. ایجاد مقبره‌های سنگی در حکومت‌های پس از هخامنشیان هم تلقید شد.

ویژگی‌های مقبره‌های هخامنشی

نمای بیرونی هر چهار مقبره، به شکل چلیپاهایی به چشم می‌خورد که در دل صخره‌ای به ارتفاع حدود 60 متر کنده شده است. چلیپا شکل‌های صلیب‌گونه است که در بسیاری آثار ایرانی مشاهده شده است. ارتفاع چلیپای مقبره‌ها 22 متر است و هر کدام بازوانی حدود 11 متر دارند. این مقبره‌ها ورودی کاخ‌های هخامنشی را تداعی می‌کند که در بالای آن تصویر افرادی از ملل مختلف در حالی که تخت سلطنتی را به دوش می‌کشند، حکاکی شده است.

آرامگاه داریوش اول

داریوش یکم پس از مرگ در 486 پیش از میلاد، در این آرامگاه مدفون شد. به نظر می‌رسد داریوش ساخت آرامگاه خود را هم زمان با ساخت کاخ آپادانای شوش و تخت جمشید شروع کرده و این آرامگاه، چندین سال پیش از مرگ وی مهیا شده است. درون مقبره داریوش 9 گور وجود دارد که نشان می‌دهد علاوه بر او، گورهایی برای نزدیکان او نیز فراهم آمده است. همچنین کتیبه‌هایی که در آرامگاه او به چشم می‌خورد، ارزش تاریخی فراوانی دارد و حاوی اطلاعاتی درباره شخصیت و زمانه اوست.

آرامگاه خشایارشا
خشایارشا در سال 465 پیش از میلاد، با توطئه رئیس گارد سلطنتی خود کشته شد. وی در 35 سالگی بر تخت نشسته بود و پس از 20 سال، در این مقبره مدفون شد. این آرامگاه در 100 متری شرق آرامگاه داریوش اول واقع شده است. ورودی آرامگاه دهلیزی به ابعاد 3 در 6.6 متر دارد. در آرامگاه تنها یک اتاقک دیده می‌شود که دقیقا روبروی درگاه قرار دارد. در این اتاقک سه قبر کنده شده است و مشخص نیست به جز خشایارشا، چه کسانی در آن جا مدفون شده‌اند. دقت به برخی جزئیات، از جمله موازی بودن محور طولی دهلیز با جبهه بیرونی آرامگاه، در کنار شباهت معماری آن با مقبره داریوش اول، احتمال مدفون شدن خشایارشا در این آرامگاه را تقویت می‌کند.

آرامگاه اردشیر یکم
اردشیر یکم در سال 424 پیش از میلاد به مرگ طبیعی مرده است. این آرامگاه در 37 متری سمت چپ آرامگاه داریوش بزرگ قرار گرفته است. درون این آرامگاه به تقلید از آرامگاه داریوش، سه اتاقک برای دفن مردگان تعبیه شده است، ولی از دقت‌هایی که در آرامگاه داریوش وجود داشت، خبری نیست. دهلیز این آرامگاه به صورت مستطیلی بی‌قواره و کم‌ارتفاع درآمده است. اتاقک‌های موجود در این مقبره نیز ناراست به وجود آمده و در هر کدام تنها یک قبر وجود دارد. دلیلی که این مقبره را به اردشیر یکم نسبت می‌دهند، بی‌توجهی به ریزه‌کاری‌هاست، بنابراین باید در دوره‌ای پس از خشایارشا ساخته شده باشد.

آرامگاه داریوش دوم
داریوش دوم در سال 404 پیش از میلاد، پس از حکومتی 20 ساله به مرگ طبیعی مرد. آرامگاه وی با آرامگاه اردشیر یکم، 33 متر فاصله دارد و در سمت جنوب غربی آن واقع است. این آرامگاه دقیقا روبروی بنایی است که به کعبه زرتشت موسوم شده است. در آرامگاه داریوش دوم نیز ظرافت‌های مربوط به آرامگاه داریوش اول به چشم نمی‌خورد و دهلیز آن شکلی مثلثی به خود گرفته، ولی سه اتاقک آن، با دقت بیشتری تراشیده شده است. در هر کدام از این اتاقک‌های مستطیلی، یک قبر وجود دارد.

ثبت ملی آرامگاه شاهان هخامنشی

مجموعه گورهای سنگی شاهان هخامنشی در سال 1931 میلادی (1310 خورشیدی) به شماره 21 در فهرست آثار ملی ایران درج شده است.
 
الإسم أضرحة ملوك الأخمينيين: قبور غامضة محفورة في قلب الصخور
الدولة إیران
ولایةفارس
مدینةمرودشت
نوعتاریخی
تسجيلوطنی

    خطا در اجرای کوئری شماره 303 !
    خطا در اجرای کوئری شماره 303 !
    خطا در اجرای کوئری شماره 303 !
    خطا در اجرای کوئری شماره 303 !
    خطا در اجرای کوئری شماره 303 !

استنادا الي الضرورات الآنفه الذكر في مجال العلاقات الثقافيه مع شعوب العالم ، فان رابطه الثقافه و العلاقات الاسلاميه حددت اهدافها ضمن اطر معينه ، منها تطوير و تعزيز العلاقات الثقافيه مع الشعوب و الامم المختلفه في العالم ، في سبيل ايجاد لغه واحده للحوار و التفاهم ، و ايضا القيام بالتبادل الثقافي ، و تقديم الصوره الكامله و اللائقه للثقافه و الحضاره الايرانيه و الاسلاميه ، و السعي لتعزيز العلاقات الثقافيه بين ايران و سائر دول العالم و كذلك المنظمات الدوليه ، و السعي الجاد لتحقيق الوحده الاسلاميه ، و التعريف الصحيح بمذهب اهل البيت (ع) و التخطيط و التحرك في مسير تحقيق الهدف المقدس و هو حوار الاديان و الحوار بين الحضارات [المزید]

أدخل النص الخاص بك واضغط على Enter

تغيير حجم الخط:

تغيير المسافة بين الكلمات:

تغيير ارتفاع الخط:

تغيير نوع الماوس: